[ Pobierz całość w formacie PDF ]
òieóictwo, Portret
Darmo, ty mnie nie zrozumiesz nigdy bo każden z ojców twoich pogrzeban
z motłochem pospołu, jako rzecz martwa, nie jako człowiek z siłą i duchem.
i a k k o a om
Spojrzyj na te postacie myśl ojczyzny, domu, roóiny, myśl, nieprzyjaciółka
twoja, na ich czołach wypisana zmarszczkami a co w nich było i przeszło, óisiaj we
mnie żyje. Ale ty, człowiecze, powieó mi, góie jest ziemia twoja? Wieczorem
namiot twój rozb3asz na gruzach cuóego domu, o wschoóie go zw3asz i koczujesz
dalej dotąd nie znalazłeś ogniska swego i nie znajóiesz, dopóki stu luói zechce
powtórzyć za mną: Chwała ojcom naszym!
Tak, chwała óiadom twoim na ziemi i niebie w rzeczy samej jest na co patrzyć.
Ów, starosta, baby strzelaÅ‚ po drzewach¹y w i %7Å‚ydów piekÅ‚ żywcem. Ten z pie-
częcią w dłoni i podpisem kanclerz sfałszował akta, spalił archiwa, przekupił
sęóiów, trucizną przyśpieszył spadki stąd wsie twoje, dochody, potęga. Tam-
ten, czarniawy, z ognistym okiem, cuóołożył po domach przyjaciół ów z Runem
ZÅ‚otym¹y x , w kolczuóe¹y y wÅ‚oskiej, znać sÅ‚użyÅ‚ u cuóoziemców a ta pani blada,
z ciemnymi puklami, kaziła się z giermkiem swoim tamta czyta list kochanka
i Å›mieje siÄ™, bo noc bliska tamta, z pieskiem na robronie²p p , królów byÅ‚a naÅ‚oż-
nicÄ…. StÄ…d wasze genealogie bez przerwy, bez plamy. LubiÄ™ tego w zielonym
kaËîanie piÅ‚ i polowaÅ‚ z braciÄ… szlachtÄ…²p ¹, a chÅ‚opów wysyÅ‚aÅ‚, by z psami gonili
jelenie. Głupstwo i niedola kraju całego oto rozum i moc wasza. Ale óień
sÄ…du bliski i w tym dniu obiecujÄ™ wam, że nie zapomnÄ™ o żadnym z was²p ², o żadnym
z ojców waszych, o żadnej chwale waszej.
Mylisz siÄ™, mieszczaÅ„ski synu²p ³. Ani ty, ani żaden z twoich by nie żyÅ‚, gdy-
by ich nie wykarmiła łaska, nie obroniła potęga ojców moich. Oni wam wśród
głodu rozdawali zboże, wśród zarazy stawiali szpitale a kiedyście z trzody zwierząt
wyrośli na niemowlęta, oni wam postawili świątynie i szkoły podczas wojny tylko
zostawiali doma, bo wieóieli, żeście nie do pola bitwy.
SÅ‚owa twoje Å‚amiÄ… siÄ™ na ich chwale, jak dawniej strzaÅ‚y pohaÅ„ców²p t na ich
świętych pancerzach one ich popiołów nie wzruszą nawet one zaginą jak sko-
¹y v eda ie e a wiÄ™c zbyt skrupulatnie przestrzegajÄ…cy zasad honoru rycerskiego.
¹y w Mowa o magnacie sÅ‚ynnym z okrucieÅ„stw, MikoÅ‚aju Bazylim Potockim, którego krwawe zabawy
opiewała ukraińska pieśń ludowa; stały się one także przedmiotem kilku opracowań literackich.
¹y x o o e Order ZÅ‚otego Runa, ustanowiony w r. 1430 przez Filipa III Burgunókiego, nada-
wany jako jedno z najwyższych oónaczeń w monarchii habsburskiej, a także przez królów hiszpańskich.
¹y y ko a zbroja skÅ‚adajÄ…ca siÄ™ z kolcy , czyli poÅ‚Ä…czonych z sobÄ… kółek metalowych, wkÅ‚adana
na kaËîan ze skóry.
²p p o o , z Êî. o e o de dosÅ‚ownie: okrÄ…gÅ‚a, kolista suknia o szerokiej, sztywnej spódnicy.
²p ¹Może mowa tu o Karolu ks. Raóiwille, Panie Kochanku , zamiÅ‚owanym myÅ›liwym.
²p ²Jak zauważa Kleiner: Znowu Pankracy uderza w styl isma niby Mesjasz nowy zapowiada
SÄ…d Ostateczny nad dawnym Å›wiatem i niby paraÊîazuje sÅ‚owa hymnu ies i ae, że «nic nie bęóie
niepomszczonego» (Ni i m ema e i ) .
²p ³mies a ski s w sÅ‚owach tych znajduje wyraz przekonanie, że dworska filozofia materia-
listyczna XVIII wieku, wywierając wpływ na mentalność mieszczan i łącząc się z ich dążeniami eman-
cypacyjnymi, doprowaóiÅ‚a w efekcie do rewolucji Êîancuskiej 1789 r. Na przekonaniu o tym, że toczy
się śmiertelna walka mięóy dwoma ideałami etycznymi: mieszczańskim i feudalnym opiera się m.in.
struktura tragizmu Nie-Boskie komedii .
²p t Henryk nawiÄ…zuje tu do tradycji przedmurza chrzeÅ›c3aÅ„stwa , dodajÄ…c sobie blasku jako nowy
obrońca wiary przodków.
Nie-Boska komedia 57
[ Pobierz całość w formacie PDF ]