[ Pobierz całość w formacie PDF ]
zacznie się dzieło rewolucji. Pomimo tak wielkich triumfów, które odniósł
gabinet ruski nad 3 gabinetami, położenie Rosji jest krytyczne i
niebezpieczne dlatego, że jest przechodnie. Lud ruski żyjąc w zaniedbaniu
nie mógł być, jak tylko barbarzyńskim. Długa niewola zrobiła go w
półdzikim i zadusiła w nim wrodzone dobre skłon-
ności, które, gdyby zostawione same sobie, żyjąc wolnymi i rozwijając się,
zdziałałyby mu wiele dobrego. Teraz lud ten, wyprowadzony z odrętwienia,
potrzebuje wiele starania, cierpliwości i czasu, aby potem inie nadużył danej
mu wolności na swoją szkodę i - szkodę drugich. Jakichże sposobów
używają rządzący i możni dla złagodzenia tej dzikości i dania pierwszych
zasad cywilizacji? Oto podbudzają wszystkie złe skłonności, zachęcając,
zbierając i dyktując tysiące adresów pełne nienawiści i zemsty i nadto
jeszcze sami przez publiczne pisma, różnymi sposobami, podając różne
środki przeciwko Polakom, przygotowują tę zamyśloną przez siebie
katastrofę zgładzić Polaków z powierzchni ziemi z pomocą %7łydów, Cygan,
Tatar, Baszkirów, Samojedów i innych dzikich narodów. Ci ich moście,
więcej zli niżeli rozsądni, nie mogą być liczni i w znaczeniu, a zatem
bezsilni. Adresy nikogo nie ustraszają i nikomu nie zaszkodzą, może tylko
jednej Rosji, jeżeli za granicą przyjmą ich za opinię publiczną. Ale i tam są
rozsądni ludzie, którzy nie uwierzą tej jedności między różnymi ludami, o
której tak trąbią, tak jak wątpimy o odwadze człowieka, który się z nią
chełpi wszędzie.
Piotr Wielki, wzywając cudzoziemców, wprowadził do kraju nieznane w
Rosji pomysły i pierwsze nasiona rewolucji, one rozwijając się już nieraz
pokazują, że płody dojrzewają z pomocą dwóch przeciwnych sobie
stronnictw. Jedno życzy sobie szczerze odmiany, drugie
przeciwne pierwszemu, przez swój nierozsądek i niezręczność, pomimo woli
przyśpiesza katastrofę. Jeżeli Aleksander zniósłszy się z Napoleonem nie
ułatwią i nie zmniejszą przyczyn, które łączą się z przywróceniem Polski i
przydadzą mu ważność, wtedy nastąpi wojna. Jeżeli będzie ona regularna,
jak zwyczajenie bywa między dwoma rządami, to można przewidzieć jej
skutki i koniec. Lecz jeżeli przydarzy się rewolucja, to nikt nie jest w stanie
przewidzieć tych wstrząśnień, klęsk i nieszczęść, jakie zleją się nie tylko na
Rosję, Europę, a może i dalsze kraje, również gdzie i kiedy będzie ich
koniec. Napoleon często powtarzał: ,,wszystko dla ludu, ale nie przez lud".
Sprawiedliwość tej aksjomy uzna w swoim czasie ten niebaczny, choć
mocny rząd ruski, który uzbraja narodowości, religie i kasty jedne
przeciwko drugim. Może niedaleko jest ten czas, w którym lud wiejski rzuci
się wymordować szlachtę i zabierze ich majątek. Zły przykład podsycany
chciwością prędko i łatwo przejdzie i do Rosji. To będzie czas, w którym
chociaż pózno spełnią się słowa Napoleona I: ,,Rosja jest popchnięta w
przepaść, przeznaczenie jej spełni się". Nastanie dzień sądu i rachunku,
Rosja będzie zmuszona wypłacić się do ostatniego szeląga za zgwałcenie
praw boskich i ludzkich, nie tylko względem obcych narodów, ale nawet
względem własnych ludów, jeżeli mądrość i znane cnoty Aleksandra nie
zmniejszą i nie skrócą tych przygotowanych kar strasznych.
Mała ojczyzna dana Polakom przez Napoleona i kupiona ceną ich krwi nie
mogła ustoić przeciwko niesprawiedliwości i chciwości i została podzielona
przez kongres wiedeński, z powodu, że Polacy słabi nie mogli oprzeć się
przemocy, przed którą zamilkły na moment prawa, ale nie mogły być
zniszczonymi, gdyż one są wieczne.
1) Jako niewolnik nie może nigdy stracić swo-jej wolności danej mu od
Boga i przyrodzenia i żadne ustawy miejscowe, postanowione przeciwko
niego, są nieważne i nie mogą odjąć od niego prawa odzyskania swej
wolności w każdym czasie, tak ujarzmiona przemocą i zdradą Polska nie
straciła i nie mogła stracić swoich wspólnych wszystkim krajom istnienia i
niepodległości. Wszystkie układy, umowy, transakcje, konwencje i tym
podobne akta, postanowione przeciwko jej praw, są nieważne, nawet
przysięga wymuszona nie obowiązuje jej mieszkańców. Przykłady tego
można widzieć w historii różnych narodów i wieków. Przytoczę tu tylko
bliższe. Hiszpani uwolnili się od Maurów, od tych Hiszpanów oswobodziły
się Niderlandy i Portugalia, Rosja od Mongołów, a niedawno jeszcze Serbia,
Grecja, Mołdawia
i Wołochy od Turków, z pomocą nawet innych narodów, między którymi
liczy się taż sama Rosja, która swoim tyrańskim obchodzeniem się zmusiła
nas do powstania i teraz w drugi raz usiłuje nas podeptać, ale nawet zetrzeć
nas
z powierzchni ziemi, dając nam nazwisko buntowników, burzycielów itp. i
pobudzając prze-
ciwko nas nienawiść dzikich narodów, podobnie jak zły pan daje różne
obelżywe nazwiska zbiegłemu niewolnikowi. Jeżeli Rosjanie uczynią zarzut
mówiąc: Myśmy oswobodzili się od Mongołów i pomogli uwolnić się od
Turków narodom chrześcijańskim, z powodu że ci pierwsi są mahometanie,
[ Pobierz całość w formacie PDF ]